เรื่องพยานหลักฐานที่เกิดขึ้นโดยมิชอบ
พยานวัตถุพยานเอกสารพยานบุคคลซึ่งน่าจะพิสูจน์ได้ว่าจำเลยมีผิดหรือบริสุทธิ์ให้อ้างเป็นพยานหลักฐานได้แต่ต้องเป็นพยานที่ไม่ได้เกิดจากการจูงใจมีคำมั่นสัญญาขู่เข็ญหลอกลวงหรือโดยมิชอบด้วยประการอื่น วิ.อาญา. มาตรา 226
ตัวอย่าง
เทปหรือซีดีบันทึกเสียงถือเป็นพยานหลักฐานอย่างหนึ่งที่พิสูจน์ความผิดหรือบริสุทธิ์ของจำเลยได้จึงอ้างเป็นพยานหลักฐานได้
สังเกตว่าการบันทึกเสียงอาจเป็นการบันทึกโดยตั้งใจหรือไม่ตั้งใจที่จะใช้เป็นพยานหลักฐานในภายหลังก็ถือเป็นพยานหลักฐานอย่างหนึ่ง
การรับฟังเทปหรือซีดีบันทึกเสียงหรือข้อความที่ถอดออกแบ่งออกเป็น 2 กรณี
1 กรณีคู่สนทนาเป็นผู้บันทึก เป็นการบันทึกคำสนทนาของตนเองกับคู่สนทนาเป็นสิทธิ์ที่จะกระทำได้ไม่ถือว่าเทปหรือซีดีบันทึกเสียงหรือเอกสารที่ถอดข้อความดังกล่าวเป็นพยานหลักฐานที่เกิดจากการกระทำโดยมิชอบตามมาตรา 226
แต่ถ้าเป็นกรณีหลอกล่อให้คู่สนทนามาเจรจาพูดจากันแล้วมีการแอบบันทึกเสียงไว้คือเป็นการแสวงหาพยานหลักฐานโดยไม่ชอบตามมาตรา 226 แต่ศาลอาจรับฟังได้ตามหลักเกณฑ์ตามมาตรา 226/1
2 กรณีการลักลอบบันทึกคำสนทนาโดยเจ้าพนักงานผู้มีหน้าที่โดยมีกฎหมายบัญญัติให้กระทำได้เช่น
พ.ร.บ.ป้องกันและปราบปรามยาเสพติด
พ.ศ ๒๕๑๙มาตรา 14 จัตวา
พ.ร.บ.ป้องกันและปราบปรามการฟอกเงินพ.ศ 2542 มาตรา 46
โดยเจ้าพนักงานผู้มีอำนาจต้องได้รับอนุญาตจากศาลก่อนจึงจะดำเนินการได้ถือว่าบันทึกคำสนทนาดังกล่าวเป็นพยานหลักฐานที่เกิดขึ้นโดยชอบด้วยกฎหมายตามปวิอาญามาตรา 226 และเป็นการได้มาโดยชอบด้วยกฎหมายตามมาตรา 226/1 ศาลรับฟังเป็นพยานหลักฐานได้
แต่กรณีไม่มีกฎหมายบัญญัติให้กระทำได้ถ้าเป็นการดักฟังหรือลักลอบบันทึกการสนทนาที่มีการสื่อสารทางโทรคมนาคม เป็นความผิดตามพรบการประกอบกิจการโทรคมนาคมพ.ศ 2544 มาตรา 74 ถือเป็นพยานหลักฐานที่เกิดขึ้นโดยชอบตามมาตรา 226 แต่เป็นการได้มาโดยไม่ชอบด้วยกฎหมายตามมาตรา 226/1 โดยมีข้อยกเว้นให้รับฟังได้
พยานหลักฐานที่เกิดขึ้นโดยไม่ชอบรับฟังไม่ได้
อาญามาตรา 226 เป็นบทบัญญัติว่าด้วยพยานหลักฐานที่เกิดขึ้นโดยมิชอบรับฟังเป็นพยานหลักฐานไม่ได้แบ่งเป็น 2 กรณีคือ
1 พยานที่เกิดจากการจูงใจมีคำมั่นสัญญาขู่เข็ญหลอกลวง
2 พยานที่เกิดขึ้นโดยไม่ชอบด้วยประการอื่น
พยานที่เกิดจากการจูงใจมีคำมั่นสัญญาเป็นพยานหลักฐานที่เกิดขึ้นโดยมิชอบ
ตัวอย่าง
คำรับสารภาพที่ได้ความว่าหากจำเลยไม่ให้การรับสารภาพเจ้าพนักงานตำรวจก็จะต้องจับกุมภรรยาจำเลยและคนในบ้านทั้งหมดด้วยเป็นคำรับสารภาพที่มีเหตุจูงใจและบังคับให้กลัวไม่อาจรับฟังเป็นพยานหลักฐานพิสูจน์ความผิดของจำเลยได้
พยานที่เกิดจากการขู่เข็ญจูงใจว่าจะให้พยาบาลออกโดยรับบำนาญและจะไม่จับกุมดำเนินคดีรับฟังไม่ได้
พยานหลักฐานที่เกิดขึ้นมิชอบประการอื่น
พยานที่จะอ้างเพื่อพิสูจน์ว่าจำเลยมีความผิดหรือบริสุทธิ์อีกประการหนึ่งก็คือพยานนั้นจะต้องมีแต่เกิดขึ้นโดยมิชอบประการอื่น
ตัวอย่าง
ถ้อยคำที่เป็นคำรับสารภาพว่าตนได้กระทำความผิดห้ามมิให้รับฟังเป็นพยานหลักฐาน
สังเกตว่ากฎหมายห้ามมิให้รับฟังเฉพาะทำให้การรับสารภาพในชั้นจับกุมหรือชั้นมอบตัวผู้ถูกจับเท่านั้นมิได้ห้ามรับฟังคำรับสารภาพในชั้นสอบสวนด้วยสารจึงยังรับฟังคำรับสารภาพในชั้นสอบสวนมาประกอบพยานหลักฐานอื่นของโจทก์ลงโทษจำเลยได้
คำให้การของจำเลยในคดีความผิดต่อพรบยาเสพติดให้โทษว่ารับ methamphetamine จากจำเลยอีกคนหนึ่งมิใช่คำให้การรับสารภาพรับฟังเป็นพยานหลักฐานลงโทษจำเลยคนหลังได้
บันทึกการจับกุมกระทำขึ้นเนื่องจากจำเลยถูกจับกุมในคดีอื่นก็รับฟังถ้อยคำรับสารภาพดังกล่าวในชั้นจับกุมไม่ได้
การแจ้งสิทธิตามมาตรา 83 วรรค 2 เป็นกรณีเจ้าพนักงานเป็นผู้จับโดยเจ้าพนักงานผู้จับ
1 ต้องแจ้งข้อกล่าวหา
2 แจ้งสิทธิแก่ผู้ถูกจับว่าผู้ถูกจับมีสิทธิ์จะไม่ให้การหรือให้การก็ได้
3 แจ้งสิทธิ์ที่จะพบและปรึกษาทนายความหรือผู้ซึ่งจะเป็นทนายความ
4 ผู้ถูกจับมาแจ้งให้ญาติหรือผู้ที่ตนไว้วางใจทราบถึงการจับกุมได้แต่ต้องเป็นการดำเนินการได้โดยสะดวกและไม่เป็นการขัดขวางการจับหรือควบคุมผู้ถูกจับหรือทำให้ไม่เกิดความปลอดภัยแก่บุคคลหนึ่งบุคคลใด
ดังนั้นการไม่แจ้งสิทธิดังกล่าวหรือแจ้งสิทธิไม่ครบถ้วนย่อมมีผลทำให้ไม่อาจรับฟังถ้อยคำอื่นในชั้นจับกุมหรือรับมอบตัวเป็นพยานหลักฐานเพื่อพิสูจน์ความผิดของผู้ถูกจับได้
